Universal Design
Laatst bijgewerkt: 05-05-2025
Definitie
Universal Design is een ontwerpprincipe gericht op het creëren van gebouwen, producten en omgevingen die toegankelijk en bruikbaar zijn voor een zo breed mogelijk publiek, ongeacht leeftijd, capaciteiten of andere factoren.
Omschrijving
Het concept van Universal Design gaat verder dan traditionele toegankelijkheid door te streven naar ontwerpen die esthetisch en functioneel zijn voor iedereen, zonder noodzaak tot aanpassing of gespecialiseerd ontwerp. Het doel is het voorkomen van 'handicapsituaties' door al in het ontwerpproces rekening te houden met diverse gebruikersbehoeften, inclusief die van ouderen, kinderen, en mensen met tijdelijke beperkingen. Dit leidt tot inclusieve omgevingen die de levenskwaliteit voor alle gebruikers verbeteren.
Principes van Universal Design
Universal Design wordt geleid door zeven principes die ervoor zorgen dat ontwerpen bruikbaar zijn voor diverse gebruikers. Deze principes omvatten: gelijke bruikbaarheid (zonder nadelen of stigmatisering), flexibiliteit in gebruik (voor verschillende voorkeuren en capaciteiten), eenvoudig en intuïtief gebruik (onafhankelijk van ervaring of kennis), begrijpelijke informatie (ongeacht omgevingsfactoren of zintuiglijke vermogens), tolerantie voor fouten (minimaliseren van risico's bij onbedoelde acties), beperkte fysieke inspanning (efficiënt en comfortabel gebruik) en geschikte afmetingen en gebruiksruimte (voor benadering en gebruik). Deze principes dienen als richtlijn, maar garanderen niet altijd een goed ontwerp op zich; ze helpen wel bij het toetsen van een ontwerp aan een meer universele benadering.
Voorbeelden in de praktijk
Praktische toepassingen van Universal Design zijn zichtbaar in alledaagse elementen. Stoeprandverlagingen bijvoorbeeld, essentieel voor rolstoelgebruikers, worden ook gebruikt door mensen met kinderwagens of karretjes. Automatisch openende deuren vergemakkelijken de toegang niet alleen voor mensen in een rolstoel, maar ook voor mensen met volle handen of kleine kinderen. Andere voorbeelden zijn bredere doorgangen, drempelloze overgangen, en het gebruik van hendels in plaats van deurknoppen.
Gebruikte bronnen: